Werken in een team is soms zo eenvoudig nog niet

Samenwerken. Je begint er al vroeg mee. In je gezin, op school, tijdens hobby’s en later in je werk. Een docententeam is, net als een groep scholieren, een groep mensen die samen moeten werken naar een bepaald doel. Allemaal verschillende mensen met eigen persoonlijkheden, ervaringen en filters. Hoe zorg je met al die onderlinge verschillen dat de neuzen dezelfde kant op staan? En moet iedere neus wel precies dezelfde kant op?

Persoonlijke verschillen
Waar de één het best werkt in rust, werkt de ander juist beter door te sparren met anderen. Waar de één gebaat is bij structuur, fleurt de ander op in een gezonde dosis chaos. Waar de één snel denkt en werkt, heeft de ander meer bedenktijd nodig om tot goede ideeën te komen. Waar de één zakelijk is ingesteld, vaart de ander meer op gevoel. Waar de één van strikte regels is, laat de ander dingen meer op z’n beloop. En vergeet niet de verschillen tussen introverte en de extraverte mensen. Zo zijn er nog wel meer verschillen te benoemen. En dan werk ik nog maar in een relatief klein team.

Onder de loep
Afgelopen schooljaar besloten we met ons team de verschillen onderling eens uit te pluizen. En daarmee ook de uitdagingen bloot te leggen in het werk wat gedaan moet worden. We deden dit onder begeleiding van onze teamcoach. Tijdens een handvol sessies van een dagdeel doken we in elkaars persoonlijkheid, leerden elkaar feedback geven en uitspreken wat er suddert onder de oppervlakte. Dit zijn zaken waar je tijdens de veelal drukke weken en dagelijkse routine niet vaak tijd voor neemt of bij stilstaat, maar wat kan zorgen voor een veel betere samenwerking.

Terug naar de basis
Wat is je basis? Wie ben je? Uit welk gezin kom je en hoe vormt dit je nog steeds in je dagelijks leven? Daar begonnen we mee. Er was ruimte voor iedereen om hierover te vertellen en er werd naar elkaar geluisterd. De veiligheid om vrijuit te kunnen spreken werd gewaarborgd, want dat is wel een vereiste. Hierdoor ontstond er tijdens dat moment veel begrip voor elkaar (nu snap ik waarom je altijd zo doet, dat komt al vanuit vroeger). Vervolgens hebben we gekeken onder welk type persoonlijkheid iedereen viel en wat ieders kwaliteit en valkuil was. Door elkaar in verschillende categorieën in te delen en hierop te reflecteren. Zo leerden we veel over onszelf, maar ook over hoe anderen ons zien en welk gedrag we vertonen op ons werk en naar de buitenwereld.

Feedback leren geven en ontvangen
Last but not least hebben we een aantal sessies besteed aan het oefenen met feedback geven naar elkaar. Op een goede manier en frustraties durven uitspreken. Zit je iets dwars over een collega? Ga er dan niet achter gesloten deuren met een ándere collega over praten. Blijf er ook niet mee rondlopen. Laat het niet ‘onder water sudderen’, maar spreek de persoon waarom het gaat direct hierover aan. Vaak verdwijnt de frustratie dan net zo snel als hij verscheen. Belangrijk is dan wel dat je let op hoe je dit brengt. We leerden ook dat als je feedback krijgt het erg leerzaam is om vragen te stellen en te luisteren. We zijn als mensen vaak geneigd om meteen in de verdediging te schieten.

Stap voor stap
Dit bovenstaande is een leerproces. En op drukke momenten in ons werk, wanneer we moe of gestrest zijn, vervallen we vaak weer in oud en niet zo constructief gedrag. Maar met elkaar zijn we verantwoordelijk om hier boven te leren staan en ook anderen erop attent te maken om het beter te doen.

Nou denk je misschien; wat een hoop tijd voor iets wat niet je dagelijkse werk is! Wat is het uiteindelijke doel hier nou van? Als het goed is zorgt dit alles ervoor dat we beter, gemakkelijker en professioneler samen kunnen werken. Zodat minder frustraties in de weg blijven liggen, er meer begrip ontstaat voor ieders werkwijze en persoonlijkheid en de focus daardoor meer komt te liggen op datgene waarvoor we hier zijn: onze studenten.

Tips
Er zijn hele studies en wetenschappen die gaan over hoe mensen samenleven en werken. Dat het dus niet klip en klaar of makkelijk is, mag duidelijk zijn. De cultureel antropologe Daniëlle Braun beschrijft op een hele laagdrempelige manier tegen welke uitdagingen we als West-Europese bevolking vaak aanlopen. Ze werpt haar blik op dynamieken in teams en vergelijkt deze met groepen mensen uit andere culturen. Haar boek Da's gek geeft weer welke dingen, die wij soms als ‘raar’ bestempelen, juist een uitkomst kunnen zijn voor veel van onze problemen. Een boekje dat ik persoonlijk las en dat mij ook veel inzicht heeft gegeven in de samenwerking en omgang met anderen is Omringd door idioten van Thomas Erikson. Het beschrijft op een heel grappige manier een verdeling van vier verschillende persoonlijkheden. En waarom de één goed samengaat met de ander of juist niet.

Volgens mij benoem ik dit wel vaker, maar ik denk dat de oplossing voor een goede samenwerking (of een prettige samenleving) neerkomt op het kweken van een beetje begrip voor anderen. Ook als die heel anders zijn dan jij zelf. En daarnaast de vaardigheid om dingen door een andere bril, of vanuit een ander perspectief te kunnen zien.